Chọn loa - chuyện không đơn giản

Trong tất cả mắt xích của hệ thống âm thanh, loa là thiết bị có vẻ đơn giản, nhưng cũng nhiều "bí ẩn" nhất. Nhiều kỹ sư, nghệ nhân đã dành cả đời mình trăn trở trong lĩnh vực vừa khoa học vừa nghệ thuật là chế tạo loa. Đối với người chơi âm thanh, đi chọn mua loa cũng vất vả không kém.

Thực tế trên thị trường có vô số loa với giá cả và chất lượng khác nhau. Thông thường, giữa giá cả, tên tuổi và chất lượng âm thanh không phải lúc nào cũng có quan hệ thuận chiều. Nhiều bộ loa đắt tiền mà trình diễn lại rất "ít tiền". Ngược lại, có những loa khá tốt mà giá lại chỉ bằng một phần những bộ loa đắt tiền kia.

Vậy nên, khi bắt đầu cuộc hành trình đi tìm loa, bạn hãy chọn điểm xuất phát là các tạp chí viết về các sản phẩm nghe nhìn, nơi có những bài viết khá khách quan về chất lượng các loa. Kế đến là tham khảo bạn bè có sự hiểu biết và kinh nghiệm chơi âm thanh nhiều năm. Sau đó, bạn lập một danh sách các sản phẩm cảm thấy thực sự xứng đáng được quan tâm trên cơ sở nhu cầu và khả năng tài chính của bạn. Giờ đây, danh sách các "ứng viên" sẽ ngày càng ngắn gọn hơn, giúp bạn chọn lựa nhanh chóng và dễ dàng.

Sự chọn lựa cẩn thận sẽ nhận được phần thưởng xứng đáng. Thậm chí bạn còn có thể mua được cặp loa hay hơn mức mà bạn nghĩ là bạn có thể bỏ tiền ra mua được. Dưới đây là các tiêu chí bạn nên căn cứ khi chọn một sản phẩm loa.

1. Kích cỡ, hình thức và sự tương thích với phòng nghe 

Một số người thích kích thước loa phối hợp hài hòa với nội thất trong phòng. Ngược lại, có người lại muốn hệ thống hi-fi trở thành bộ phận trung tâm trong phòng và họ không quan tâm đến kích thước to hay nhỏ của loa. Hình thức loa cũng là yếu tố phải quan tâm. Một thùng loa xấu xí ắt hẳn sẽ gây phản cảm khi nó đứng bên cạnh những bộ đồ gỗ quan trọng. Nhiều cặp loa hi-end có kết cấu rất đẹp đã tôn thêm nét sang trọng trong ngôi nhà của bạn. Tuy nhiên, những bộ loa đó thường khá đắt. Khái niệm loa "book-shelf" chỉ dùng cho các cặp loa nhỏ, nhưng loa "giá sách" sẽ không bao giờ trình diễn được hết vẻ đẹp âm thanh vốn có khi bị đặt trên giá sách. Nên đặt chúng trên kệ loa, bởi vị trí này giúp loa tạo âm hình đẹp và trong trẻo hơn.

2. Tương hợp giữa loa và hệ thống dàn

Đầu tiên là độ nhạy của loa, tạm hiểu là độ lớn âm thanh mà loa có thể đưa ra với một mức công suất ampli nhất định. Độ nhạy của loa được đo bằng mức nén âm thanh từ khoảng cách 1 m khi loa được cấp 1 W công suất. Độ nhạy là yếu tố quan trọng trong việc đánh giá khả năng "kêu to" của loa ở mức công suất ampli nhất định. Để phát một thanh áp 100 dB, loa có độ nhạy 80 dB đòi hỏi mức công suất là 100 W. Loa có độ nhạy 95 dB chỉ cần 3 W là có thể đưa ra mức âm thanh như nhau.

Độ nhạy cứ giảm 3 dB thì ampli phải có mức công suất cao gấp đôi thì mới đưa ra được mức âm tương tự. Chọn loa có độ nhạy trên 90 dB sẽ dễ ghép với các ampli. Chơi ampli đèn SE công suất nhỏ thì cần loa có độ nhạy cao.

Một yếu tố khác về điện tử mà bạn cần chú ý là trở kháng loa. Nếu trở kháng loa càng thấp thì yêu cầu đặt ra đối với ampli phải có trở kháng ra cũng thấp và công suất phải cao. Nếu bạn chọn loa trở kháng thấp, phải xem ampli công suất ở nhà mình có đủ sức kéo loa hay không.

Về nhạc tính, bạn nên chọn những loa có âm thanh càng tự nhiên càng tốt. Sẽ là sai lầm nếu đầu CD hoặc ampli của bạn nghe thiên sáng mà bạn lại cố tìm loa có âm thanh mềm hoặc "đần" trong dải treble.

3. Sở thích nghe nhạc

Loa hoàn hảo là loa chơi xuất sắc các thể loại nhạc, từ thính phòng giao hưởng đến nhạc rock. Nhưng không phải lúc nào cũng có thể tìm được những cặp loa như vậy nên, tốt nhất, chúng ta hãy đưa ra các thứ hạng ưu tiên. Nếu bạn hay nghe nhạc hòa tấu và phòng nghe nhỏ thì loa book-shelf là sự lựa chọn thông minh. Ngược lại, nếu bạn mê nhạc rock thì cần âm thanh có độ động lớn, độ mở tần số thấp cao và tiếng bass khỏe nên có thể chọn loa cột, loa lớn...

Mỗi loa có thể mạnh và điểm yếu khác nhau. Tìm được loa hợp sở thích nghe nhạc, bạn sẽ được thưởng thức màn trình diễn tốt nhất. Khi đi mua loa, hãy mang theo vài chiếc CD có những thể loại nhạc bạn ưa thích nhất để thử. Cặp loa nào đáp ứng tốt nhất là cặp loa bạn nên chọn mua về.